Το «σημείο χωρίς επιστροφή»
Ένα ρωσικό πυρηνικό χτύπημα στην Ουκρανία θα ξεπερνούσε προφανώς το ‘σημείο χωρίς επιστροφή’ για τον πλανήτη…
Μετά την έναρξη μιας μεγάλης αντεπίθεσης στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Ουκρανία έχει τη δυναμική με το μέρος της στον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας. Με κάθε μικρή νίκη της Ουκρανίας, οι ρωσικές δυνάμεις υποχωρούν πιο γρήγορα, από ό,τι νέα ρωσικά στρατεύματα μπορούν να κινητοποιηθούν προς στο μέτωπο.
Αλλά ενώ είναι κατανοητό να επικροτούμε την επιτυχία της αμυνόμενης Ουκρανίας, στην πραγματικότητα εισερχόμαστε στο πιο επικίνδυνο μέρος του πολέμου. Μια μεγάλη θεωρητική ανησυχία, που υπάρχει από την αρχή της εισβολής και τώρα αναδύεται: Θα χρησιμοποιήσει η Ρωσία πυρηνικά όπλα για να σταματήσει τις αντεπιθέσεις των Ουκρανών και να εξασφαλίσει τα εδάφη που κατέκτησε;
Το τελευταίο 24ωρο η Ρωσία έχει πραγματοποιήσει ένα μεγάλο μπαράζ βομβαρδισμών Ουκρανικών δυνάμεων και επίσης φαίνεται πως αναπτύσσει στρατεύματα σε συνεργασία με τη Λευκορωσία, στα σύνορα της Πολωνίας.
Η κατάσταση από όπου κι αν εξετάσει κάποιος το θέμα, μοιάζει οριακή
Η τακτική της «κλιμάκωσης για αποκλιμάκωση». Χρησιμοποιώντας ένα πυρηνικό όπλο χαμηλής απόδοσης, ως απόδειξη της προθυμίας της να περάσει το πυρηνικό όριο, η Ρωσία εκτιμάται πως θα ωθούσε το Κίεβο να αφήσει στην άκρη τις αντεπιθέσεις και να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όντας σε μειονεκτική θέση. Ένα τέτοιο απελπισμένο μέτρο, εάν πετύχει, θα επέτρεπε στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να αποφύγει μια ταπεινωτική ήττα και ακόμη και να διεκδικήσει μια μορφή νίκης, προστατεύοντάς τον έτσι, από πιθανές εσωτερικές απειλές για την εξουσία του. Δημοκρατικών διαδικασιών και όχι μόνο…
Τα εδάφη που έχει προσαρτήσει η Μόσχα είναι τώρα, τουλάχιστον από την οπτική γωνία του Πούτιν, μέρος της Ρωσίας. Από την αρχή του πολέμου, αυτός και άλλοι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν θολώσει τα νερά για το αν οι εδαφικές απειλές για τη Ρωσία, και όχι οι υπαρξιακές απειλές για το ρωσικό κράτος, είναι η κόκκινη γραμμή της Μόσχας για πυρηνική χρήση. Ως εκ τούτου, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν στα προσαρτημένα εδάφη, ή ακόμα και στη χερσόνησο της Κριμαίας που η Ρωσία κατέλαβε με τη βία και προσάρτησε το 2014, εγείρει την πιθανότητα ο Πούτιν να ανταποκριθεί στις πυρηνικές απειλές του.
Γιατί πυρηνικά και όχι συμβατικά όπλα;
Με απλά λόγια, το να απελευθερώσει η Ρωσία την καταστροφική δύναμη ενός πυρηνικού όπλου στο πεδίο της μάχης, θα ήταν καταστροφικό. Αλλά δεν θα ήταν καταστροφικό μόνο λόγω της φυσικής ζημιάς που θα προκαλούσε το όπλο. Είναι γεγονός ότι στο οπλοστάσιο της Ρωσίας, υπάρχουν συμβατικές βόμβες ικανές για μεγαλύτερη καταστροφή από ορισμένα πυρηνικά όπλα χαμηλής ισχύος (τακτικά πυρηνικά όπλα). Επιπλέον, ανάλογα με το πώς και πού θα χρησιμοποιηθεί η βόμβα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερους θανάτους αμάχων από αυτούς που προκάλεσαν οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποιώντας βασικά και βάρβαρα μέσα σε πόλεις όπως η Μπούχα.
Χωρίς να μπορούμε να γνωρίζουμε τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου, η επιλογή «τακτικών πυρηνικών όπλων» έναντι ενός πιο ισχυρού συμβατικού χτυπήματος, θα έστελνε ένα τραγικά σαφές μήνυμα και θα έσπαγε το λεγόμενο ταμπού της χρήσης των πυρηνικών.
Η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία θα έσπαγε «το πυρηνικό ταμπού» – την αντίληψη ότι υπάρχει μια παγκόσμια κανονιστική απαγόρευση χρήσης πυρηνικών όπλων.
Η χρήση πυρηνικών από τη Ρωσία θα ήταν καταστροφική -και- γιατί θα μας έκανε να εισέλθουμε σε έναν νέο κόσμο, μεταμορφωμένο πλέον με μόνιμους τρόπους.
Πρώτα και άμεσα, χρησιμοποιώντας ένα πυρηνικό όπλο, η Ρωσία θα εγείρει πραγματικό κίνδυνο να αναιρέσει δύο πυλώνες του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών από το 1945: τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών και την αποτροπή του άμεσου πολέμου μεταξύ μεγάλων δυνάμεων.
Δεύτερον, η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία θα έσπασε «το πυρηνικό ταμπού» – την αντίληψη ότι υπάρχει μια παγκόσμια κανονιστική απαγόρευση κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων, σε αντίθεση με άλλα αντίποινα. Με άλλα λόγια, τα κράτη αποφεύγουν τη χρήση πυρηνικών όπλων όχι μόνο λόγω της λογικής της αμοιβαία εξασφαλισμένης καταστροφής, αλλά επειδή είναι απλώς ηθικά καταδικαστέο να το κάνουν, λόγω της μαζικής, αδιάκριτης και φρικτής καταστροφής που προκαλούν. Εάν τα πυρηνικά όπλα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε πόλεμο από τότε που ρίχθηκαν για πρώτη φορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945, είναι εν μέρει λόγω της φρίκης που προκάλεσαν αυτές οι επιθέσεις σε όλο τον κόσμο.
Τρίτον, ένα ρωσικό πυρηνικό χτύπημα θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, ειδικά εάν η δυτική απάντηση στη χρήση πυρηνικού όπλου είναι αδύναμη ή ακόμη και ανύπαρκτη. Τα κράτη που ήδη αναζητούν πυρηνικό εξοπλισμό, θα έχουν κίνητρα να συνεχίσουν τέτοιες επιδιώξεις. Αλλά ένα βασικό μάθημα θα είναι ότι το να έχεις «βόμβα» δεν αρκεί. Κάποιος πρέπει να έχει ένα οπλοστάσιο, καθώς το κλειδί για την αποτροπή μιας απάντησης στη χρήση πυρηνικού όπλου είναι ότι η άλλη πλευρά φοβάται τα επόμενα χτυπήματα. Επιπλέον, τα κράτη που δεν αναζητούν ενεργά τη βόμβα αλλά έχουν τη λανθάνουσα ικανότητα να το κάνουν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων χωρών στην Ανατολική Ασία, μπορεί να πιστεύουν ότι η ανάπτυξη πυρηνικού όπλου είναι η μόνη σίγουρη προστασία σε αυτόν τον νέο, πιο επικίνδυνο κόσμο.